23. Ervaringen met botverankerde toestellen

In dit hoofdstuk staan ervaringen van verschillende mensen met een botverankerd hoortoestel beschreven. Omdat het bedrijf Oticon Medical zich pas sinds het einde van het jaar 2009 op de markt van botverankerde hoortoestellen begeeft, is er op dit moment nog weinig te vinden over ervaringen van mensen met een Ponto-toestel. De meeste ervaringen hebben dus betrekking op een Baha-toestel van het bedrijf Cochlear.

Ook staan in dit hoofdstuk mijn eigen ervaringen met botverankerde hoortoestellen beschreven. Naast 5 jaar ervaring met een Baha Compact-toestel, heb ik ook een aantal weken de Baha BP100 van Cochlear uitgeprobeerd, en sinds 15 februari 2010 ben ik in het bezit van de Ponto Pro van Oticon Medical. In de volgende paragrafen bespreek ik mijn ervaringen met de door mij uitgeprobeerde toestellen:

23.3: Baha Compact van Cochlear (wordt niet meer geleverd);
23.4: Ponto Pro van Oticon Medical;
23.5: Baha BP100 van Cochlear.

Dit zal worden gedaan aan de hand van de sociale effecten van SSD die in het betreffende hoofdstuk al aan de orde zijn geweest:

Binaurale sommatie;
Hoofdschaduweffect (HSE);
Richtinghoren;
Cocktail party-effect.

Ook de gebruiksvriendelijkheid met betrekking tot de bediening van de verschillende botverankerde hoortoestellen zal worden besproken.

Het is belangrijk te realiseren dat de ervaringen met hoortoestellen erg persoonlijk zijn. Ga daarom nooit alleen af op één op internet gelezen ervaring, maar probeer zelf verschillende (geschikte) botverankerde toestellen uit, alvorens je een keuze maakt. Zeker als er sprake is van verschillende typen slechthorendheid, zullen de ervaringen verschillend zijn. Dit is de reden dat ik in dit hoofdstuk onderscheid heb gemaakt naar de ervaringen van dragers van botverankerde hoortoestellen met:

23.6: eenzijdige, perceptieve doofheid (mensen met SSD);
23.7: eenzijdige, conductieve doofheid (mensen met geleidingsverlies);
23.8: tweezijdige doofheid (mensen met een geleidings- of gemengd verlies).

Mensen met een eenzijdig geleidingsverlies hebben nog een tweede werkend binnenoor, zodat zij normaal gesproken (nog) meer baat bij een botverankerd hoortoestel hebben dan mensen met maar één werkend binnenoor (SSD). Het is belangrijk rekening te houden met het feit dat mijn eigen ervaringen betrekking hebben op eenzijdige, perceptieve doofheid (SSD).

Het wennen aan de Baha heeft mij nauwelijks tijd gekost. Waarschijnlijk omdat ik niet "opnieuw" hoefde te leren horen. Immers, de geluiden komen mijn hersenen nog steeds binnen via een en hetzelfde binnenoor. Met een botverankerd hoortoestel hoor ik tweezijdig met één (binnen)oor; de hersenen hoeven zich daar niet op aan te passen. Echter, bij dragers van een botverankerde hoortoestel met een eenzijdig geleidingsverlies moet het binnenoor aan de "dove" zijde extra informatie gaan verwerken. Ik weet niet of het zo werkt, maar ik zou me kunnen voorstellen dat de hersenen met deze extra nieuwe signalen meer tijd nodig hebben om eraan te wennen.

23.1 Internetforums met Baha-ervaringen

De website van Conny Kapitein bevat veel interessante informatie over de Baha. Zij heeft bovendien in mei 2007 een Hyves-groep voor (huidige en toekomstige) dragers van botverankerde hoortoestellen opgericht. Klik hier, als je je daarvoor wilt aanmelden.

Sinds maart 2009 bestaat er een nieuw Nederlands forum voor dragers van een botverankerd hoortoestel waarvan ik een van de beheerders ben. Klik hier, als je je daarvoor wilt aanmelden.

Forum voor dragers van botverankerde hoortoestellen

Op het Engelstalige forum van Baha-Users Support Kent (BUSK) worden vele ervaringen uitgewisseld door gebruikers van botverankerde hoortoestellen. Daarbinnen is een apart subforum te vinden, speciaal voor personen met SSD.

Bij Facebook is er een Engelstalige groep voor mensen met een botverankerd hoortoestel.

Ook bij Yahoo is er een Engelstalig forum voor gebruikers van botverankerde hoortoestellen om ervaringen uit te wisselen.

Omdat een brughoektumor (BHT) en de ziekte van Ménière kunnen leiden tot eenzijdige, perceptieve doofheid (SSD), wordt ook op de onderstaande forums gesproken over eenzijdige doofheid met de daarbij horende hulpmiddelen (zoals een botverankerd hoortoestel):

Forum voor mensen met een brughoektumor	Nederlands	NEBRUS	sinds 2006
Hyves-groep voor mensen met een brughoektumor	Nederlands	Hyves	sinds 2007
Amerikaans forum voor mensen met een brughoektumor	Engels	ANAUSA.org	sinds 2005
Hyves-groep voor mensen met de ziekte van Ménière	Nederlands	Hyves	sinds 2007

23.2 Een hoortoestel is een hulpmiddel, geen oplossing

De beschikbare signaalbewerkingen in hoortoestellen — en daarmee de gebruiksmogelijkheden en de kwaliteit — zijn in het laatste decennium sterk verbeterd dankzij een intensieve, technologische innovatie. Voor een aantal functionaliteiten (zoals de luisterspoel, de ruisonderdrukking, de feedback-onderdrukking en de microfoonsrichtingsgevoeligheid) is de effectiviteit weliswaar bewezen, maar ontbreekt het nog aan instrumenten om bij het aanpassen van een hoortoestel een gerichte keuze uit de beschikbare functionaliteiten voor de betreffende cliënt te kunnen maken. De innovatie is blijkbaar sneller verlopen dan het ontwikkelen van methoden om de effecten objectief te evalueren en te controleren [bron: PACT].

Soms denken normaalhorenden dat de gehoorbeperking helemaal niet meer speelt, als een hoortoestel wordt gedragen, nog los van de vraag of deze aan staat. Hoewel de techniek van hoortoestellen zich steeds verder ontwikkelt, blijft een hoortoestel een hoorhulpmiddel, en niet de hooroplossing, een term die met name veel hoortoestelfabrikanten gebruiken. Een hoortoestel — hoe technologisch fraai dan ook — maakt van een slechthorende dus nog geen normaalhorende; het horen via een hoortoestel is niet vergelijkbaar met het horen op de natuurlijke wijze (via een normaal functionerend oor).

Het verstaan in een rustige omgeving verbetert tot op zekere hoogte, maar de digitale techniek heeft de slechthorende nog niet de beloofde verbetering gebracht ten aanzien van het verstaan van spraak in rumoer. Juist op dit vlak zou digitale signaalbewerking kunnen helpen, bijvoorbeeld door bijgeluiden te herkennen en vervolgens weg te drukken. Weliswaar blijven de ontwikkelingen achterlopen bij de nog altijd hooggespannen verwachtingen, wel heeft de signaalbewerking — zoals toegepast in vrijwel alle hedendaagse hoortoestellen — geleid tot een niet onbelangrijke verbetering van het geluidscomfort [bron: inaugurele rede van Ad Snik].

Hieronder een Engelstalige, humoristische video met de titel “The hearing aid” [bron: YouTube].

Voor mij persoonlijk staat vast dat een botverankerd hoortoestel op dit moment het beste hulpmiddel voor eenzijdig doven is. Daarbij moet ik wel vermelden dat ik zelf nooit andere alternatieven (zoals een CROS-toestel) heb gehad, maar zoals in het hoofdstuk over botverankerde hoortoestellen al werd aangegeven, blijkt de geluidskwaliteit via een botverankerd hoortoestel beter te zijn dan die via een CROS- of TransEar-toestel.

Op internet circuleren meerdere verhalen met daarin de ervaringen van mensen met een botverankerd hoortoestel. Blijkbaar beleeft iedereen dit op zijn eigen manier, want ik heb ook ervaringen gelezen waarbij mensen "ineens alles weer konden horen", weer konden richtinghoren, en zelfs geen last meer hadden van achtergrondgeluiden, et cetera. Ik wil daarom in ieder geval de mensen met eenzijdige perceptieve doofheid waarschuwen voor deze — naar mijn idee — vaak te positieve verhalen die de verwachtingen bij een botverankerd hoortoestel (te) hoog opschroeven. Wees kritisch bij deze verhalen, zeker als het op een website staat van bijvoorbeeld de fabrikant van het betreffende botverankerde hoortoestel!

Al met al is een botverankerd hoortoestel niet dé oplossing voor eenzijdige doofheid, maar toch biedt het als hulpmiddel — voor mijzelf althans — meer dan voldoende toegevoegde waarde om het hoortoestel dagelijks te dragen. Verwacht dus niet dat je handicap helemaal wegvalt, want dat zul je waarschijnlijk teleurgesteld worden. De sociale effecten van SSD zullen niet verdwijnen, maar verminderen.

23.3 Eigen ervaringen met een Baha Compact

Sinds december 2004 draag ik een Baha Compact-toestel van Cochlear (links afgebeeld). Ik heb inmiddels dus ongeveer vijf jaren ervaring met dit Baha-toestel.

23.3.1 De geluidskwaliteit

Op het moment dat ik voor het eerst de Baha Compact op het implantaat geklikt kreeg, was het niet een knop die omging van niet naar ineens wel horen. Deels omdat je in een stille ruimte met maar één andere persoon (namelijk akoepediste Mieki Verbruggen) zat, maar deels ook omdat je als eenzijdig horende (met één werkend binnenoor) niet direct onderscheid kunt maken tussen wat je nu precies via het bot(verankerde hoortoestel) hoort, en wat je direct via het werkende oor hoort. Maar toen de akoepediste vervolgens van linksachter (mijn dove zijde) sprak, was er een duidelijk verschil merkbaar. Ik kon horen dat het geluid via het Baha-toestel binnenkwam, omdat deze omgeleide geluiden wat mechanisch ("blikkerig") klonken, alsof je ze door een telefoon hoorde. Ik heb het geluid niet als storend ervaren, en bovendien raak je er snel gewend aan.

Wat ik vooral een bijzondere ervaring vond (en vind), is het luisteren met het botverankerde hoortoestel ingeschakeld in combinatie met een gesloten oor aan de normaalhorende zijde. Wat je dan hoort, hoor je dus méér dankzij in dit geval de Baha Compact.

Hoe harder je een Baha Compact zet, des te meer ruis je hoort. In een rustige omgeving is dit storend, maar in omgevingen met continu geluiden, valt dit geruis weg en lijkt het niet meer aanwezig te zijn. Vanwege het geruis kies ik in de praktijk nooit voor de hoogste volumestand ‘3’. Bovendien wordt dan je eigen stem behoorlijk versterkt, wat erg storend is. Een lage stand ‘1’ geeft mij te weinig ondersteuning en voor mijn gevoel staat de Baha dan niet aan. Meestal heb ik hem daartussenin op stand ‘2’ staan.

Geluid van iemand die aan het fluiten is, gekraak van papier (bijvoorbeeld een krant) of van een plastic zak vind ik via de Baha Compact onprettig klinken. Ook geluiden van bestek, servies of iets wat hard op tafel wordt gezet zijn storend.

23.3.2 De windgevoeligheid

Een groot nadeel van de Baha Compact is zijn windgevoeligheid. Als het volume te hoog staat en je loopt door een ruimte, dan hoor je de wind door de Baha Compact ruisen. Tijdens het fietsen is het al helemaal niet vol te houden en overstemt het de verkeersgeluiden, maar ook bijvoorbeeld de spraak van de persoon die naast je fietst (ook al is dit aan de horende zijde). Op de fiets heb ik de Baha Compact dan ook altijd uitgeschakeld.

23.3.3 Binaurale sommatie

Omdat er nu ook via het Baha-toestel geluiden binnenkomen, klinkt het geluid harder. Toch merk je pas echt wat er aan extra geluid binnenkomt, als je het werkende oor sluit. Dan blijf je alles horen, al is dit wel zachter (en klinkt het minder natuurlijk) dan via het werkende oor.

Verwacht als eenzijdig, perceptief dove niet dat het geluid via het botverankerde hoortoestel net zo hard binnenkomt als via je werkende oor. Het geluid klinkt zachter, omdat het via het bot omgeleid moet worden naar het binnenoor aan de andere zijde.

23.3.4 Hoofdschaduweffect

Er zijn situaties waarin je je heel bewust bent van het feit dat je beter hoort met de Baha Compact. Dit ga je gaandeweg meer opmerken, naarmate je de Baha wat langer draagt. Verwacht daarom ook niet direct van de Baha een verbetering, maar bekijk het over een langere periode, voordat je conclusies trekt.

Voor mij persoonlijk zijn de verbeteringen vooral merkbaar in relatief rustige situaties waarbij je vanaf je dove zijde wordt aangesproken. Zelf werk ik veel op kantoor waarbij je dit soort van situaties regelmatig tegenkomt. Denk aan het zitten in een vergadering, of met iemand achter de computer, waarbij aan je dove zijde je gesprekspartner(s) zit(ten). Bij mij is het dééls opheffen van dit hoofdschaduweffect de belangrijkste verbetering geweest van het dragen van de Baha Compact.

23.3.5 Richtinghoren

Wat betreft de richtinggevoeligheid kan ik niet spreken van een enorme verbetering. Wellicht heeft dit te maken met het feit dat nog steeds maar één (binnen)oor de geluidssignalen (gemixt) doorgeeft aan de hersenen. Wel is het zo dat soms het "blikkerige" geluid domineert, waaruit je zou kunnen afleiden dat het geluid van je dove zijde zou moeten zijn gekomen.

23.3.6 Cocktail party-effect

Vooral wat betreft het cocktail party-effect bij sociale gelegenheden vind ik de verbetering met de Baha Compact beperkt. Immers, ook de andere geluiden worden versterkt doorgegeven vanaf je dove zijde. Meestal schakel ik het toestel in zo'n situatie helemaal uit. Wellicht dat hier de richtingsmicrofoon — een speciale accessoire voor de Baha Compact die ik niet bezit — tot verbetering zou kunnen leiden. Ook als iemand vanaf de dove zijde fluistert, zul je met de Baha Compact hooguit opmerken dat er iets wordt gezegd, maar ga er niet van uit dat je in rumoerige ruimtes eenvoudig vanaf je dove zijde kunt verstaan wat er wordt gezegd!

23.3.7 De bediening

De bedieningsmogelijkheden zijn op de Baha Compact nog maar beperkt: eigenlijk alleen de volumeknop. Een groot nadeel is dat je bijna niet onopgemerkt het volume kunt veranderen of het toestel kunt in- of uitschakelen. Zodra je de volumeknop van het Baha Compact-toestel aanraakt, gaat het piepen (‘feedback’), wat ook door omstanders kan worden gehoord.

23.4 Eigen ervaringen met een Ponto Pro-toestel

Nu, 5 jaar later, heb ik de mogelijkheid aangeboden gekregen om naast het nieuwe Baha BP100-toestel van Cochlear tevens het Ponto Pro-toestel van Oticon Medical uit te testen. Na een bezoek aan het Audiologisch Centrum van het UMC St. Radboud in Nijmegen heb ik in december 2009 een Ponto Pro-toestel meegekregen om uit te proberen.

23.4.1 Geluidskwaliteit

Het klinkt in eerste instantie misschien vreemd, maar met de Ponto Pro merk je niet direct dat het toestel is ingeschakeld. Dit komt doordat er minder ruis wordt doorgegeven, en doordat het geluid via dit toestel minder "blikkerig" klinkt als bijvoorbeeld een Baha Compact. De geluidssignalen worden via een Ponto Pro dus veel helderder en natuurlijker doorgegeven dan via een Baha Compact. Let wel, dit is een niet eerlijke vergelijking, omdat we hier een programmeerbaar, digitaal toestel vergelijken met een analoog toestel van jaren geleden.

Verder viel me op dat bepaalde geluiden niet meer storend via het toestel worden doorgegeven. Zo vond ik het storend, als iemand (of ikzelf) aan het fluiten was; met de Ponto wordt dit geluid op een natuurlijke wijze doorgegeven.

Ook muziek wordt via de Ponto Pro natuurlijker doorgegeven. Waar ik met de Baha Compact vaak de voorkeur gaf aan het luisteren naar muziek met enkel mijn werkende oor (dus met de Baha Compact uitgeschakeld), laat ik de Ponto Pro ingeschakeld staan.

23.4.2 Windgevoeligheid

De windgevoeligheid van een botverankerd toestel blijft met de Ponto Pro bestaan. Wel merk ik een aanzienlijke verbetering in de mate dat een storend geruis wordt doorgegeven ten opzichte van de Baha Compact. Ik heb hiervan de meeste last, als ik aan het fietsen ben. Ik heb gemerkt dat de windruis niet storend genoeg is om het Ponto Pro-toestel uit te schakelen; bij de Baha Compact heb ik deze behoefte wel heel sterk.

23.4.3 Binaurale sommatie

De geluiden die via de Baha Compact binnenkomen, klinken iets harder dan die via de Ponto Pro, al is het verschil niet groot. Bij de Baha Compact heb ik het volume altijd ten minste op stand ‘2’ van ‘3’ staan, en ook op de Ponto Pro zet ik hem altijd "2 piepjes" hoger dan de defaultstand. Wel zou de defaultstand met de programmeerbare Ponto Pro bij het AC in te stellen moeten zijn, eventueel in een ander programma dat met de programmakeuzeknop kan worden gekozen.

23.4.4 Hoofdschaduweffect

Doordat (ongewenste) achtergrondgeluiden met de Ponto Pro — in tegenstelling tot de Baha Compact — worden weggefilterd, levert dit een beter spraakverstaan op. Met andere woorden, met de Ponto Pro wordt het hoofdschaduweffect verder ingeperkt, zodat minder met het hoofd hoeft te worden gedraaid.

23.4.5 Richtinghoren

Zelf heb ik met de Ponto Pro geen verbetering gemerkt in het richtinghoren; feitelijk is het zelfs iets moeilijker geworden in vergelijking met de Baha Compact. De geluiden komen via dat toestel meer "blikkerig" binnen, zodat je op die manier onderscheid kunt maken tussen links en rechts.

Ik denk dat er voor mensen met eenzijdige, perceptieve doofheid geen oplossing voor het moeilijker kunnen richtinghoren bestaat, zolang er geen werkend binnenoor en/of gehoorzenuw aan de dove zijde zit, hoe geavanceerd het botverankerde hoortoestel ook is. Veel eenzijdig doven kunnen op den duur (tot op zekere hoogte) richtinghoren, mede door de vorm van hun oorschelp. Voor mij persoonlijk is het moeilijk kunnen richtinghoren ook niet het grootste gemis, maar dat zou ook te maken kunnen hebben met het feit dat ik sinds mijn geboorte al eenzijdig doof ben.

23.4.6 Cocktail party-effect

Ik merk met de Ponto Pro een verbetering in het spraakverstaan ten opzichte van de Baha Compact. De verbetering van het spraakverstaan in rumoerige omgevingen merk je bijzonder genoeg vooral, als ik mijn werkende oor sluit. Vreemd om feitelijk je oren te moeten sluiten om beter te kunnen horen! Met het werkende oor geopend overstemmen de achtergrondgeluiden namelijk het (gefilterde) geluid dat via het botverankerde hoortoestel binnenkomt. Met een gesloten oor is duidelijk te horen dat de Ponto Pro achtergrondgeluiden (deels) wegfiltert. Deze ontdekking deed ik tijdens de lunch in de kantine op mijn werk, waar het altijd moeilijk is om mijn collega's goed te verstaan. Wel komt het natuurlijk vreemd over, als mensen mij het werkende oor zien sluiten ...

Als ik alleen in de auto zit, vind ik het met de Baha Compact vaak prettiger om het toestel uitgeschakeld te hebben, om zo het motorgeluid als minder storend te ervaren. Ik merk dat ik de Ponto Pro ingeschakeld kan laten, ook als bijvoorbeeld de autoradio aanstaat.

23.4.7 De bediening

Zoals in de gebruiksbeschrijving van het Ponto-toestel staat beschreven, wordt kort na het sluiten van de batterijlade automatisch een startmelodie via het toestel aan het implantaat doorgegeven. Deze melodie is niet door omstanders te horen, dus ook niet door de Ponto-gebruiker als deze het toestel nog niet aan het implantaat gekoppeld heeft. Omdat het — zeker in het begin als de routine nog ontbreekt — enige tijd kost, voordat je een toestel aan het implantaat gekoppeld krijgt, zal deze startmelodie vaak worden gemist.

Het toestel treedt enkele seconden na het sluiten van de batterijlade automatisch in werking. Het idee hierachter is dat in deze enkele seconden het toestel bevestigd zou moeten zijn op het implantaat, en op deze manier zou moeten worden voorkomen dat de gebruiker tijdens de bevestiging onprettige geluiden via de schroef te horen krijgt. Echter, ik ervaar zelf deze koppelingsgeluiden niet als erg storend, maar bovendien krijgen (ook) omstanders wel een piepend geluid (‘feedback’) te horen, zolang je vingers nog in contact staan met het toestel. Dit probleem kent een Baha-toestel van Cochlear niet, omdat deze uitgeschakeld blijft, totdat het handmatig worden ingeschakeld, nadat het al aan het implantaat is gekoppeld.

Overigens kan dit feedback-probleem bij de bevestiging van een Ponto-toestel worden voorkomen, door na het sluiten van de batterijlade de programmakeuzeknop langere tijd ingedrukt te houden en hem zo op stand-by te zetten. Echter, je weet niet zeker of deze op stand-by staat, aangezien dit enkel door 2 lage pieptonen via het toestel wordt doorgegeven, die je op dat moment nog niet kunt horen. Bovendien moet je uitkijken dat je tijdens de bevestiging niet per ongeluk nogmaals op de programmakeuzeknop drukt, wat het einde van de stand-by-stand betekent en het dus alsnog gaat piepen!

Een ander nadeel van het per ongeluk indrukken van de programmakeuzeknop tijdens de bevestiging is dat deze ongewenst "automatisch" naar een andere programmakeuze kan gaan, zonder dat je dit direct doorhebt. Het is daarom verstandig om na de bevestiging van het toestel altijd even de programmakeuzestand te checken. Het is sowieso lastig dat je eigenlijk steeds moet onthouden op welke programmakeuze je het toestel de laatste keer hebt gezet.

De oude botverankerde hoortoestellen kennen handmatige knoppen en schakelaars. Als het toestel is losgekoppeld, dan kan je zien in welke stand een knop of schakelaar staat. En als het toestel is aangekoppeld, dan kun je voelen in welke stand een knop of schakelaar staat. Echter, dit is niet meer mogelijk bij de moderne toestellen als de Baha BP100 van Cochlear en de Ponto (Pro) van Oticon Medical. Je kunt het verschil tussen in- en uitgeschakeld, de programmakeuze en het verschil tussen laag en hoog volume niet meer zien of voelen.

Het probleem dat je de status van het toestel niet meer kunt zien, zou opgelost kunnen worden door bijvoorbeeld kleine LED-indicatoren (lichtjes) de status weer te laten geven. Dit is gedaan bij de Baha BP100 van Cochlear. Echter, hier heb je enkel wat aan, als je het toestel losgekoppeld hebt. Je kunt de lichtjes namelijk zelf niet zien, als je het toestel aan het implantaat is bevestigd. Bovendien is het niet gewenst dat de lichtjes continu blijven branden — zodat het toestel extra opvalt — wat de meeste gebruikers (ook in kersttijd) als onprettig zullen ervaren.

Het probleem dat je de status van het toestel niet meer kunt voelen, is opgelost door met behulp van indicatiepiepjes (geluid) de status weer te laten geven. Echter, het nadeel is dat je pas weet in welke status het toestel zich bevindt, nadat je een knop hebt ingedrukt. Dit heeft het vaak ongewenste bijeffect dat je bijvoorbeeld voor een ander programma kiest, terwijl je op dat moment enkel informatie wilt hebben over de status op dat moment. Bovendien zit je soms in situaties dat de piepjes moeilijk te horen zijn. Zeker als je als eenzijdig dove in een rumoerige omgeving bent, moet je eigenlijk eerst je werkende oor sluiten om zo de piepjes duidelijker te kunnen horen.

Wat een nadeel van de Ponto kan zijn, is het feit dat het toestel niet met een knop of schakelaar volledig is uit te zetten. Feitelijk is het toestel pas volledig uitgeschakeld, als de batterijlade is geopend. Weliswaar kan het toestel op stand-by worden gezet door de programmakeuzeknop wat langer ingedrukt te houden, maar het wordt in de gebruiksaanwijzing geadviseerd om het toestel niet langer dan 5 uur op stand-by te laten staan, omdat dit ten koste gaat van de levensduur van de batterij.

Tijdens het dragen van het toestel zie ik dit niet als een probleem. Tijdens bijvoorbeeld het voeren van een telefoongesprek, kan ik het toestel tijdelijk op stand-by zetten om zo geluiden van buiten te weren. Echter, als het toestel niet kan worden gedragen en je deze snel wilt opbergen, dan kan het lastig zijn.

Een voorbeeld van de laatstgenoemde situatie is bijvoorbeeld als het tijdens het fietsen begint te regenen. Omdat het toestel niet nat mag worden, wil je deze snel afkoppelen en opbergen in een afsluitbare jaszak. Dat zou met de Ponto Pro op twee manieren kunnen. Enerzijds kun je kiezen om het toestel op stand-by te zetten en vervolgens op te bergen. Je loopt dan het risico te vergeten om het toestel tijdig uit de stand-by-stand te halen. Anderzijds kun je ervoor kiezen om de batterijlade te openen. Het toestel is dan niet alleen kwetsbaarder voor beschadiging, maar bovendien valt de batterij er dan eenvoudig uit. Met de Baha Compact was het een kwestie van uitzetten en in je (gesloten, waterdichte) jaszak doen.

Waarschijnlijk is het de bedoeling dat zodra het toestel wordt afgekoppeld, deze per definitie direct (met de batterijlade geopend) wordt opgeborgen in het bijgeleverde opbergdoosje. De gedachte hierachter zal zijn dat het toestel zo van binnen goed droog blijft, al heb ik met de Baha Compact nooit vochtproblemen gehad.

23.5 Eigen ervaringen met een Baha BP100

Nadat ik in december 2009 de Ponto Pro van Oticon Medical had uitgeprobeerd, mocht ik in januari 2010 de Baha BP100 van Cochlear een aantal weken proberen. Dit toestel is qua techniek vergelijkbaar met de Ponto Pro van Oticon Medical. Toch zaten er voor mij persoonlijk twee belangrijke nadelen aan de Baha BP100 ten opzichte van de Ponto Pro.

Ten eerste werden geluiden te zacht aan mijn werkende binnenoor aan de andere zijde doorgegeven. Ook als ik het volume ophoogde, kwamen de geluiden weliswaar binnen, maar veel zachter dan dat ik met mijn oude toestel — een Baha Compact van Cochlear — gewend was. Dit probleem heb ik niet met de Ponto Pro, waar geluiden duidelijk harder binnenkomen. Bovendien is bij dit toestel het volume nog merkbaar te verhogen, zonder dat daarbij een storende ruis op de achtergrond komt, of dat de geluidskwaliteit op een andere manier merkbaar slechter wordt.

Een ander probleem dat ik met de Baha BP100 ervaarde, was de feedback (het piepen van het toestel). Ik merkte dat af en toe — bij bepaalde type geluiden als bepaalde stemmen, of wanneer iemand fluit — het toestel feedback geeft, waarbij het piepen daarna nog even aan kan houden. In eerste instantie was ik in de veronderstelling dat het toestel te hard stond afgesteld, en heb ik het Audiologisch Centrum in Nijmegen gebeld. Zij gaven aan dat het niet mogelijk was om dit probleem met het wijzigen van instellingen was op te lossen. Zachter afstellen had bijvoorbeeld geen zin, omdat ik de binnenkomende geluiden al als zacht ervaarde.

Uiteindelijk heb ik daarom gekozen voor de Ponto Pro van Oticon Medical, die ik sinds 15 februari 2010 in mijn bezit heb. Ik wil wel benadrukken dat dit mijn persoonlijke ervaringen zijn, van iemand met SSD. De Baha BP100 zou voor anderen met SSD wel naar wens kunnen werken, of ingeval van andere typen doofheid, zoals bij geleidingsdoofheid of een gemengd gehoorverlies. Wel raad ik aan — als de mogelijkheid bestaat — om naast de Baha BP100 van Cochlear ook de Ponto Pro van Oticon Medical uit te proberen, om vervolgens een keuze te maken.

23.6 Ervaringen met de Baha bij een eenzijdig perceptief verlies (SSD)

In deze paragraaf gaat het om de ervaringen van Baha-dragers met een eenzijdig perceptief verlies.

23.6.1 Ervaringen van Nederlandse Baha-dragers

In de onderstaande tabel is een aantal ervaringsverhalen te vinden van Nederlandse Baha-dragers met een eenzijdig perceptief gehoorverlies.

naam	type slechthorendheid	oorzaak	bron
Monique	eenzijdig doof		BlogSpot.com

23.6.2 Ervaringen van buitenlandse Baha-dragers

In de Engelstalige video's hieronder worden de ervaringen verteld door Baha-dragers die in het Hartford Hospital in de Verenigde Staten zijn geopereerd [bron: Hartford Hospital].

In de Engelstalige video's hieronder worden de ervaringen besproken van mensen met SSD die een Baha Compact-toestel van Cochlear dragen.

In de ondrestaande video praat de Amerikaan Tom Kalinoski over zijn ervaringen met de Baha Divino die hij sinds 2006 draagt.

Op het forum van de Baha Users Support Kent (BUSK) beschrijft iemand met SSD zijn ervaringen met de Baha-testbeugel. Hij verloor een jaar ervoor plotseling — zonder aanwijsbare oorzaak — het volledige gehoor in zijn rechter oor (plotsdoofheid). Hij schrijft het volgende [bron: BUSK]:

“Mijn audioloog adviseerde mij om de Baha-testbeugel voor een paar weken te proberen. Omdat ik niets te verliezen had (en mijn verwachtingen zo laag mogelijk hield), ging ik er voor. Dit zijn mijn ervaringen tot nu toe.

Het is duidelijk dat de Baha goed werkt. Wanneer ik mijn vinger in mijn horende oor steek, hoor ik zonder Baha absoluut niets, maar met Baha redelijk goed. En het klinkt natuurlijker en minder mechanisch dan ik had verwacht. Maar verbetert het de kwaliteit van leven met SSD en geeft het de Baha een perfect functionerend rechter oor?

Het verbetert niet mijn totale hoorvolume, en ik moet nog steeds de radio harder zetten.
Het verbetert niet de kwaliteit van het geluid (stereo-effect), en ik kan niet meer genieten van de live muziekconcerten.
Drukke omgevingen vermijd ik nog steeds. Hier geen verbetering.
Richtinghoren is nog steeds niet mogelijk. Alleen mijn linker binnenoor werkt en mijn hersenen zijn niet in staat om onderscheid te maken tussen natuurlijke geluiden van links en kunstmatige geluiden via de Baha en het bot van rechts.
Máár één ding is wel veranderd. Wanneer mijn zoontje iets fluistert in mijn slechte oor (...), kan ik hem nu verstaan (hij heeft nog steeds niet geleerd zich aan te passen aan mijn gehoorverlies, en ik moet blijven herhalen dat ik een gehoorprobleem heb). Het maakt een enorm verschil! Ik kan nu mijn vrouw verstaan, wanneer ik met het gezin in de auto zit (ik woon op het Europese vasteland, waar de bestuurder links in de auto zit). Ik kan nu mensen verstaan die aan mijn dove zijde in een restaurant zitten. Hoewel dit de enige verbetering is die ik ervaar, resulteert het desalniettemin in een veel betere kwaliteit van leven. Ik stel me voor dat als ik eenmaal de schroef geïmplanteerd heb gekregen, dat het enkel maar beter kan worden!”

Dit is voor mij een heel herkenbare samenvatting van mijn eigen ervaringen met de Baha. De hoorproblemen zullen voor mensen met SSD zeker niet allemaal opgelost zijn met de Baha, maar toch wegen de voordelen op tegen de nadelen.

In de onderstaande tabel is een aantal ervaringsverhalen te vinden van buitenlandse Baha-dragers met een eenzijdig perceptief gehoorverlies.

naam	type slechthorendheid	oorzaak	bron
Quinten	eenzijdig perceptief (SSD)		Conny's hoekje
Wendy	rechtszijdig perceptief (SSD)	hersentumor	BUSK
Gwyn	eenzijdig perceptief (SSD)	brughoektumor (BHT)	TheDeafBlog.co.uk
Victoria	eenzijdig perceptief (SSD)	waarschijnlijk meningitis	TheDeafBlog.co.uk
Kathryn	eenzijdig perceptief (SSD)	waterpokken	zie aycinena.com
Dan	eenzijdig perceptief (SSD)	virale oorontsteking	Ohio Academy of Audiology, HealthyHearing.com
Amy	eenzijdig perceptief (SSD)	brughoektumor (BHT)	HearingReview.com

De Nederlandse moeder van de hierboven genoemde Quinten uit Australië heeft de presentatie “Neither Hear Nor There — about a child with SSD” gemaakt.

Enkele citaten uit de hierboven genoemde ervaringen heb ik naar het Nederlands vertaald:

Dan: “Ik kan niet zeggen dat het mijn leven heeft veranderd, maar ik kan wel zeggen dat ik nu in staat ben normaal in mijn werk, thuis, en in sociale situaties te functioneren. Misschien heeft het inderdaad mijn leven veranderd ...”

Amy: “De Baha is geweldig om de helderheid van geluid te herstellen, afkomstig van de kant van mijn dove oor, vooral in een omgeving waar veel wordt gepraat. De geluidskwaliteit is beter, het toestel zit prettiger en een extra voordeel is dat het me meer vertrouwen geeft!”

Amy: “Voordat ik de Baha had, kon ik niet communiceren in drukke of rumoerige omgevingen, zoals in een restaurant, en nu hoeven tijdens het autorijden de passagiers niet meer te schreeuwen om gehoord te worden. Mijn richtinghoren is met zo'n 75 procent toegenomen. Voordat ik de Baha had, was dit eigenlijk nul, en het geluid is krachtig en helder. Het heeft een aanzienlijk verschil gemaakt in de kwaliteit van leven.”

Alain: “Toen de Baha geplaatst werd, was het heel wonderbaarlijk. Van helemaal niets horen, is mijn gehoor bijna zoals het ooit was. Ik voel me weer leven, betrokken bij zaken.”

Hugette: “Mensen zeiden altijd dat ik niet oplette of dat ik niet goed bij mijn verstand was, maar ik kon niet horen. Ik was ten einde raad. Maar nu, met Baha, voel ik me als herboren. Woorden kunnen niet uitdrukken, hoe gelukkig ik ben. De Baha is niet een evolutie, maar het is een revolutie!”

Tracey: “Mensen die niet wisten dat ik eenzijdig doof was, dachten waarschijnlijk dat ik hen gewoon negeerden, omdat ze zichzelf zo vaak moesten herhalen. Nadat ik de Baha had gekregen, voelde ik me niet langer meer gehandicapt. Het heeft mijn kwaliteit van leven enorm verbeterd; alsof ik de loterij gewonnen heb.”

23.7 Ervaringen van Baha-dragers met een eenzijdig geleidingsverlies

In deze paragraaf gaat het om de ervaringen van Baha-dragers met een eenzijdig geleidingsverlies.

23.7.1 Ervaringen van Nederlandse Baha-dragers

In de onderstaande tabel is een aantal ervaringsverhalen te vinden van Nederlandse Baha-dragers met een eenzijdig conductief gehoorverlies.

naam	type slechthorendheid	oorzaak	bron
Iris	rechts doof, links normaalhorend	microtie / gehoorgangatresie	website Iris
Jeanneke	eenzijdig doof	chronische oorontsteking	website Theo

De zanger Harry Slinger kampt al sinds zijn jeugd met midenoorproblemen. Vanwege zijn linkszijdige, conductieve doofheid heeft hij sinds oktober 2007 een Baha-schroef [bron: Wikipedia.nl]. In het kader van de Week van het Oor (17 tot en met 24 april 2010) vertelt hij in de onderstaande video over wat hij allemaal met de Baha kan.

Zijn Baha Divino kwam op 28 november 2008 meerdere malen ter sprake in het televisieprogramma “Dit was het nieuws” van de TROS. Hieronder kun je de aflevering in vier delen terugkijken [bron: YouTube].

This text will be replaced

Ook op 23 november 2009 kwam zijn Baha-toestel ter sprake in het televisieprogramma “Tijd voor MAX”. Hieronder kun je de uitzending terugkijken [bron: UitzendingGemist.nl]

In de bovenstaande uitzending is ook een themagesprek over oorsuizen (of ‘tinnitus aurium’) te zien, toegelicht door onder andere klinisch fysicus — audioloog Arjan Bosman van het AC van het UMC St. Radboud in Nijmegen.

23.7.2 Ervaringen van buitenlandse Baha-dragers

In de onderstaande tabel is een aantal ervaringsverhalen te vinden van buitenlandse Baha-dragers met een eenzijdig conductief gehoorverlies.

naam	type slechthorendheid	oorzaak	bron
Ricky	rechts doof, links normaalhorend	microtie / gehoorgangatresie	BUSK
Pamela	links slechthorend, rechts normaalhorend	middenoorproblemen	BUSK

23.8 Ervaringen van andere Baha-dragers

Het Baha-toestel wordt nog het meeste toegepast bij mensen met een tweezijdig conductief of gemengd gehoorverlies. In deze paragraaf zijn de ervaringen van deze groep Baha-dragers terug te vinden.

23.8.1 Ervaringen van Nederlandse Baha-dragers

In de onderstaande tabel is een aantal ervaringsverhalen te vinden van Nederlandse Baha-dragers met een tweezijdig gehoorverlies.

naam	type slechthorendheid	oorzaak	bron
Conny	eerder links volledig doof, rechts slechthorend	chronische oorontsteking	Conny's hoekje AnnieS.nl
Theo (over Baha, over ervaringen)	tweezijdig slechthorend		website Theo
Marga	tweezijdig slechthorend	chronische oorontsteking	website Theo
Els	links volledig doof, rechts slechthorend		website Theo
Henk	tweezijdig slechthorend	chronische oorontsteking	website Henk
Mirella			Blogspot.com