18. Gebruik van botverankerde hoortoestellen

Laatst aangepast: 30-04-2012

In dit hoofdstuk wordt het (dagelijkse) gebruik van het botverankerde hoortoestel (BCD) besproken. De verschillende paragrafen bevatten video's van Cochlear America.

18.1 Schoonmaken en -houden van de BCD

Rond de koppeling van de BCD kunnen zich huidschilfers en vuil ophopen. Probeer te voorkomen dat het toestel vuil wordt door de BCD met schone handen en vingers aan te raken / te bedienen [bron: Cochlear America].

Het is van belang het vuil te verwijderen, maar maak het toestel niet met (overtollig) water schoon. Het toestel is namelijk niet waterdicht! In de onderstaande video wordt uitgelegd hoe de Baha BP100 van Cochlear kan worden schoongemaakt met behulp van een borsteltje en een alcoholvrij doekje [bron: Cochlear America].

$GORE-TEX$ (Alleen) de Baha BP100 van Cochlear heeft onder aan de binnenkant van de batterijdeur een laagje zogenaamde GORE-TEX om vuil en vocht buiten het toestel te houden. De leverancier Cochlear adviseert om ten minste eens per halfjaar deze te vervangen, maar mij is niet bekend in hoeverre dat noodzakelijk is. Hieronder staat een video over het vervangen van de batterijdeur van de Baha BP100 [bron: Cochlear America].

18.2 Afkoppelen van de BCD

In bepaalde situaties dient de BCD te worden afgekoppeld. Deze situaties worden in de onderstaande subparagrafen besproken.

18.2.1 Bij het slapen gaan

De BCD dient bij het slapen gaan te worden afgekoppeld. Erop liggen is niet goed voor de levensduur van het toestel, en bovendien niet comfortabel. Verder zal het gaan fluiten of piepen (zgn. feedback), zodra de BCD in contact komt met bijvoorbeeld het kussen, de deken of het matras.

18.2.2 Onder de douche, bij het baden, bij watersporten en in de regen

Geen van de BCD's is waterbestendig. Dit betekent dat het toestel niet kan worden gedragen bij het douchen, baden, zwemmen of andere watersporten. Omdat het dragen van een BCD snel went, merk je niet meer dat je hem op hebt en vergeet je makkelijker het toestel tevoren af te doen.

Als het (te hard) regent, hagelt of sneeuwt, is het verstandig de BCD af te doen. Natuurlijk kan het toestel ook met een paraplu en/of hoed tegen het vocht worden beschermd [bron: Cochlear America].

18.2.3 Bij een hoge vochtigheid

dry aid kit Ook in een omgeving met een hoge vochtigheidsgraad (zoals in een sauna of op vakantie in een gebied met een zeer hoge vochtigheid, bijvoorbeeld in de buurt van watervallen) is het verstandig de BCD af te koppelen. Zoals in de onderstaande video wordt uitgelegd, bestaan er zogenaamde dry aid kits waarin het toestel kan worden gedaan. Deze zijn bedoeld voor de verwijdering van het in een hoortoestel opgehoopte vocht [bron: Cochlear America].

18.2.4 Bij veel zweten

Ook als het geen watersport betreft, of bij een andere lichamelijke inspanning of bij hitte, kan de BCD door transpiratie vochtig worden, wat niet bevorderlijk is voor het toestel. Bijvoorbeeld de Baha Divino is zo ontworpen dat de microfoon beschermd wordt tegen vocht, zolang deze verticaal met de microfoon naar beneden gedragen wordt.

18.2.5 Bij de haarverzorging

Bij gebruik van haarmiddelen (gel, verf of spray) dient het toestel ten minste afgedekt (of beter afgekoppeld) te worden [bron: Cochlear America].

18.2.6 Bij metaaldetectoren zoals op een vliegveld

De Baha-leverancier Cochlear kan een kaartje (ter grootte van een bankpasje) verstrekken, waarop het volgende staat geschreven over veiligheidscontroles:

“Deze patiënt heeft een chirurgische ingreep ondergaan en heeft één of meerdere implantaten in de schedel, die niet kunnen worden verwijderd. De Baha-geluids-processor kan worden afgenomen, voordat de metaaldetector wordt gepasseerd. Eenmaal afgenomen is een externe titanium opbouw, voorzien van een gouden schroef te zien (deze kan niet worden verwijderd).”

Dit kaartje wordt bij een nieuwe Baha in het Engels, Duits en Frans verstrekt. Vreemd is dat hier wordt gesproken over een gouden schroef, terwijl deze van titanium is. Zoals in de onderstaande video wordt uitgelegd, is het kaartje bedoeld om bijvoorbeeld luchthavenpersoneel te informeren bij het passeren van een detectiepoort [bron: Cochlear America].

Het is overigens geen probleem om met een BCD op door detectiepoorten bij bijvoorbeeld winkels te lopen; het alarm heeft daar bij mij nog nooit op gereageerd.

18.2.7 Bij een MRI-scan in het ziekenhuis

Verder staat er op het kaartje met betrekking tot een MRI-scan (‘Magnetic Resonance Imaging’) het volgende geschreven:

“Mits de Baha-geluidsprocessor voorafgaand aan de MRI-scan is afgenomen, kan een patiënt met Baha-systeem (waaronder het titanium implantaatje en de opbouw) zonder riscio's een MRI-scan ondergaan. Voor een MRI-scan van of rond de opbouw moet deze worden verwijderd door een specialist (de audioloog).”

Zoals ook in de onderstaande video wordt uitgelegd, dient het toestel bij zo'n scan te worden afgekoppeld, maar is het geen probleem om met een titanium implantaat te worden gescand [bron: Cochlear America].

Ook Oticon Medical — de leverancier van de Ponto — heeft een kaartje met een vergelijkbare tekst [bron: Oticon Medical].

18.2.8 In een ruimte met explosiegevaar

In de gebruikershandleiding van de Baha Divino van Cochlear wordt opgemerkt, dat de BCD niet moet worden gedragen in ruimtes met explosiegevaar.

18.3 Opbergen van de BCD

Bij een nieuwe BCD wordt ook een opbergdoosje verstrekt. Daarin is ruimte voor het toestel en voor een (extra) batterij en het beschermkapje voor het implantaat.

Dit doosje biedt bescherming tegen beschadiging, maar ook tegen stof, vuil en vocht. Berg het toestel (en de batterijen) buiten het bereik van jonge kinderen en huisdieren op.

Het is dus verstandig het toestel uit te schakelen en deze vervolgens in het doosje op te bergen, als deze niet gedragen wordt. Verder is het beter om de batterij uit het toestel te verwijderen, als het toestel voor langere tijd niet meer gedragen wordt [bron: Cochlear America].

Ten slotte dient de BCD niet in extreme omstandigheden te worden gelegd, zoals in de zon op het dashboard van de auto [bron: Cochlear America].

18.4 Voorkomen van afvallen

Probeer te voorkomen dat de BCD valt, want dan kan het toestel zodanig beschadigd raken, dat het niet meer werkt. Om te voorkomen dat de BCD bij een onverwachte beweging van het hoofd springt, kan het toestel door middel van een veiligheidskoordje met de kleding worden verbonden. Het koordje dat bij een nieuwe Baha wordt geleverd, heeft een lengte van ongeveer 135 cm, waarbij de draagclip aan een shirt of kraag kan worden vastgezet.

In de onderstaande video wordt uitgelegd hoe het veiligheidskoordje kan worden bevestigd aan het toestel en kleding [bron: Cochlear America].

Het veiligheidskoordje kan handig zijn tijdens het sporten of lichamelijke arbeid. Wat betreft het sporten moet rekening worden gehouden met het volgende:

Het dragen van een BCD tijdens een helmsport (zoals wielrennen, motorrijden en paardrijden) is lastig. Het toestel zit dan in de weg en komt tegen de helm, waardoor het toestel gaat fluiten of piepen (zgn. feedback).
Bij contactsporten (zoals judo, worstelen en voetbal) is het niet verstandig om een BCD te dragen. Het toestel kan snel beschadigd raken en bovendien kan het jou of je tegenstander verwonden.
Bij balsporten als tennis of volleybal is het niet prettig om een bal op de BCD (en daarmee het implantaat) te krijgen. Anderzijds wordt er ook met een (weliswaar minder dure) bril gesport.
Bij sporten als hardlopen en fietsen kan het wel, maar dan kan door de beweging de wind door het toestel blazen. Bovendien kan er zweet in het toestel terecht komen.

Een aantal voorbeelden van situaties waarbij je moet uitkijken om de BCD te verliezen:

bij het instappen in de auto kan deze achter het dak van de auto blijven haken;
bij het omkleden kan het toestel achter de kleding blijven hangen;
bij het fietsen langs takken kan deze van je hoofd worden gestoten;
bij het staan met je hoofd tegen bijvoorbeeld een deurpost;
bij het vallen op je hoofd, zoals mij eens bij het schaatsen is gebeurd.

Het gaat hier meer om het gevaar om het toestel te beschadigen of te verliezen dan om het gevaar voor letsel. Het toestel springt namelijk automatisch los van het abutment, zodra er te veel krachten op komen te staan. Je zult dus nooit met je hoofd ergens blijven haken, als het toestel dat wel doet.

Verder wordt aangeraden om kinderen die een botverankerd hoortoestel dragen een veiligheidskoordje te laten gebruiken. In de praktijk blijken kinderen relatief vaker hun hoortoestel kwijt te raken.